Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη, Πετρών, Βεγορίτιδα: Στη γη των τεσσάρων λιμνών

Το Σκλήθρο το ξημέρωμα

Σε μια επίσκεψη αστραπή στο "τοπ-μόντελ" των ευρωπαϊκών χωριών, το Νυμφαίο, έβλεπα ψηλά πάνω από το Βίτσι, κάτω στον κάμπο, να αχνοσχεδιάζονται δυο λίμνες. Φανταζόμουν ότι ήταν η Χειμαδίτιδα και η Ζάζαρη, αλλά δεν ήξερα ποια είναι ποια. Ούτε φανταζόμουν ότι αυτές οι μακρινές κηλίδες νερού ήταν η άκρη ενός υπέροχου κόσμου, που την άλλη πλευρά του οριοθετούσαν άλλες δυο λίμνες, των Πετρών και η Βεγορίτιδα. Ανάμεσά τους και άλλα δυνατά σημεία αυτού του υπέροχου κόσμου, τα χωριά Λιμνοχώρι, Σκλήθρο, Αετός, Ξινό Νερό, Αμύνταιο, Αγιος Παντελεήμονας. Ολα, μαζί και το διάσημο Νυμφαίο, εμπλουτίζουν τη γοητεία μιας ανεξερεύνητης περιοχής, γεμάτης ηθικά - φυσικά και ανθρώπινα - τοπία.

Πλάβα στη Χειμαδίτιδα

Κωπηλατώντας μέσα σε ένα διπλό κανό στη Χειμαδίτιδα, δεν μπορείς να διαλέξεις αν είναι πιο ωραίο το φυσικό τοπίο με τους καλαμιώνες και τα πουλιά που τους έχουν σπίτι τους, ή το χαμόγελο του Τάκη που με τόση καλή αύρα σε ξεναγεί ή καλύτερα σε μυεί στα μυστήρια του τόπου του. Ούτε μπορείς να ξεχωρίσεις αν είναι πιο νόστιμες οι υπέροχες γεύσεις  που απλώνουν στο τραπέζι σου ο Βαγγέλης, ο Θωμάς, ο Νίκος. Ηθικό για εμάς είναι να μαγειρεύεις και να σερβίρεις ένα φαγητό για να το γευτεί ο επισκέπτης και όχι για να τον εντυπωσιάσεις. Αυτός είναι ο χαρακτήρας των ανθρώπων και των τοπίων γενικά, αν και η παραλίμνια διαδρομή  στη Βεγορίτιδα, η ανάβαση στο Νυμφαίο, η βόλτα με άλογα με φόντο το Λιμνοχώρι, το χειμωνιάτικο Σκλήθρο το ξημέρωμα, είναι εκπληκτικά...

Ρεπορτάζ για τη γη των τεσσάρων λιμνών στα «Ταξίδια» του «Βήματος» την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου

Πρέσπες, ο καθρέφτης της ζωής

Μεγάλωσα στην εκ διαμέτρου αντίθετη γωνιά της Ελλάδας, στη νοτιοανατολική άκρη του Αιγαίου, και αυτό έκτισε μια ειδική σχέση με τη βορειοδυτική άκρη της Μακεδονίας. Αλλά οι «εξωτικοί» τόποι, όπως το νησί μου και οι Πρέσπες, ασκούν εξ αποστάσεως μια δυναμική γοητεία στον περιηγητή και προβάλλουν χίλια δυο εμπόδια για να μην παραδοθούν στις άπληστες αισθήσεις του, που ο ίδιος ο μύθος των τόπων τις έκανε τέτοιες. Ετσι, άργησα πολύ να πάω στις Πρέσπες και αυτή η αργοπορία θα μπορούσε να μου κοστίσει. Θες γιατί ο τόπος αποδυναμώνεται καθώς μοιράζει όλο και σε πιο πολλούς επισκέπτες κομμάτια της αυθεντικότητάς του, θες γιατί μέσα σε εσένα θεριεύουν υπερβολικές προσδοκίες, ο προορισμός καμιά φορά σε γελά. Ομως εμένα οι Πρέσπες δεν με γέλασαν και μου έδωσαν ένα πολύ ωραίο ταξίδι και στον δρόμο και στο τέρμα.

Ηταν αυτό που φανταζόμουν, μια πανέμορφη κιβωτός ζωής για τους ανθρώπους, τα πουλιά, τις μεγαλόσωμες αρκούδες, τις μικρόσωμες αγελάδες και τα γριβάδια. Ολη αυτή η ζωή ξεχειλίζει και κυλά  έξω από τις πανέμορφες εστίες της, των ανθρώπων στον Αγιο Γερμανό κυρίως, αλλά και στους Ψαράδες και στη Μικρολίμνη, των αρκούδων στις «χρυσές» και φλογάτες αυτή την εποχή πλαγιές των βουνών, των πουλιών και των γριβαδιών στη Μικρή και στη Μεγάλη Πρέσπα, των αγελάδων στο κουκλίστικο νησί του Αγίου Αχιλλείου με τα αυστηρώς 11 σπίτια του και τις πολλές βυζαντινές εκκλησιές του.

Το θαύμα της συνύπαρξης

Οι Πρέσπες είναι μια μεγάλη κιβωτός ζωής όπου συνυπάρχουν άνθρωποι, ζώα, ψάρια και φυτά. Ανθίζουν 1.500 είδη της ελληνικής χλωρίδας και στα νερά της κολυμπούν 17 είδη ψαριών. Πετούν 260 είδη πουλιών, από τα οποία ο «σταρ» της Μικρής Πρέσπας είναι ο αργυροπελεκάνος, ένα από τα μεγαλύτερα πουλιά της Γης. Εδώ αναπαράγονται 1.000-1.200 ζευγάρια, από τις 10.000 που υπάρχουν. Είναι η μεγαλύτερη αποικία στον κόσμο και το μυστήριο είναι ότι οι αργυροπελεκάνοι κάνουν φωλιές πάνω στις ίδιες νησίδες με τους λίγο μικρότερους ροδοπελεκάνους. Οι σχέσεις καλής γειτονίας είναι άριστες μεταξύ των δύο, αλλά και μεταξύ των πελεκάνων και των κορμοράνων, που αν και κυνηγούν τα ίδια ψάρια, εν τούτοις συνεργάζονται. Οι δυσκίνητοι πελεκάνοι τρώνε ενάμιση κιλό ψάρια ο καθένας την ημέρα, αλλά δεν μπορούν να βουτήξουν στα βαθιά για να τα πιάσουν. Αυτή τη δουλειά την κάνουν οι ευκίνητοι βουτηχτές κορμοράνοι, οι οποίοι ψαρεύουν για τον εαυτό τους, αλλά καθώς κυνηγούν τα ψάρια αυτά ανεβαίνουν στην επιφάνεια για να επωφεληθούν οι πελεκάνοι. Αυτές οι ιστορίες της φύσης είναι χρήσιμες ειδικά σε αυτή την περιοχή, όπου στο Βαλκανικό Διασυνοριακό Πάρκο των Πρεσπών καλούνται να συνυπάρξουν η Ελλάδα, η πΓΔΜ και η Αλβανία. Από τη Μικρή Πρέσπα μόνο μια γωνιά της κατέχει η Αλβανία, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι της Μεγάλης Πρέσπας το μοιράζεται με την πΓΔΜ και ένα μικρό κομμάτι έχει η Ελλάδα γύρω από το φιορδ των Ψαράδων. Βέβαια τα πουλιά, τα ψάρια, οι βίδρες κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς σύνορα...

Ολόκληρο το ρεπορτάζ για τις Πρέσπες στο «Βήμα»

Σχέδια της φθινοπωρινής φύσης στις έξι λίμνες της Φλώρινας

Βεγορίτιδα

Πετρών

Χειμαδίτιδα

Μικρή Πρέσπα

Μεγάλη Πρέσπα

Ζάζαρη



Εικόνα ζωής στις Πρέσπες

Η εικόνα δημιουργήθηκε χθες το σούρουπο από τη γέφυρα για πεζούς που ενώνει το νησί του Αγίου Αχιλλείου στη Μικρή Πρέσπα με τη στεριά